Windmolens vormen regelmatig een heet juridisch hangijzer in de diverse zaken die ons kantoor behandelt.
Enerzijds bestaat van Rijkswege de wens, of beter de eis, om per regio fors meer duurzame energie op te wekken. De keuze valt dan al snel op de realisatie van grootschalige windmolenparken en de verwijdering van solitaire windmolens (ook wel windturbines genoemd). Anderzijds hebben boerenbedrijven en andere ondernemers, maar ook dorpsgemeenschappen juist de wens om door middel van een eigen windmolen te voorzien in een gezonde bedrijfsvoering, dan wel lastenverlichtingen voor de gemeenschap en haar voorzieningen. Weer andere partijen die zich in deze discussie mengen, zijn de liefhebbers van het open landschap. Dit zijn de voorstanders van het verwijderen van zoveel mogelijk solitaire windmolens, of zelfs een algeheel windmolenverbod voor de gehele provincie. Het is lastig manoeuvreren in dit veld, hetgeen niet zelden juridische procedures tot gevolg heeft.
Op het gebied van de solitaire windmolen ontspint zich vaak een discussie over de hoogte, slagschaduw en geluidsproductie van een windmolen. Die elementen kunnen als ‘verstorend’ worden ervaren. Sommige gemeenten kennen daarom bestemmingsplannen waarin windmolens zijn ‘wegbestemd’, waardoor vervanging van een oude windmolen door een nieuwe niet langer mogelijk is. Andere gemeenten hanteren een soort ‘stand-still’ uitgangspunt, dat erin voorziet dat slechts nieuwe windmolens met eenzelfde hoogte als de bestaande windmolens, op dezelfde plek mogen worden geplaatst. Weer andere gemeenten laten op grond van een algemene vrijstellingsregeling in hun bestemmingsplan, ter vervanging ietwat hogere nieuwe windmolens toe, mits de hoogte met niet meer dan 10% toeneemt. Kortom; van eenduidige gemeentelijke regelgeving is (vooralsnog) geen sprake.
De Provincie Fryslân heeft met de verordening Romte 2014 het provinciaal beleid en de provinciale regelgeving vastgesteld, die de gemeenten behoren te vertalen in hun bestemmingsplannen. In de verordening Romte staat dat ‘een ruimtelijk plan geen bouwmogelijkheid bevat voor nieuwe windturbines’. Verder staat daarin vermeld ‘dat een ruimtelijk plan geen regeling mag bevatten op grond waarvan bestaande windturbines kunnen worden vervangen, anders dan door turbines met dezelfde masthoogte en wiekdiameter, op dezelfde locatie’. Dat zijn heldere uitgangspunten.
Niettemin zijn, soms kort, voor de totstandkoming van de verordening Romte in 2014 bestemmingsplannen vastgesteld door gemeenten, die daarvan enigszins afwijken. Gezien het voorgaande kunnen discussies over solitaire windmolens de komende jaren dus nog vele kanten opschieten en is daarin geen eenduidige juridische lijn te trekken.
Het Rijk beoogt door middel van een Rijksinpassingsplan de bouw van een groot windmolenpark in het IJsselmeer mogelijk maken, waarmee aan de Rijksdoelstelling voor het opwekken van duurzame energie in de provincie Fryslân wordt voldaan. Dat lijkt een onomkeerbaar proces. De daar tegenover beoogde ‘afbouw’ van het aantal solitaire windmolens is vooralsnog niet aan de orde. Voor gemeenten, boerenbedrijven, andere ondernemers en dorpsgemeenschappen zal de komende jaren ongetwijfeld een worsteling gaande blijven over het al dan niet toestaan, vernieuwen en vervangen van solitaire windmolens. Rotshuizen Geense Advocaten kan u op weg helpen en per geval het maatwerk bieden dat dergelijke discussies vraagt.
Thema's:
Overheid en onderwijs en Ruimtelijke ordening
Auteur:
mr. Ivo van der Meer
